Điều trị, đề phòng bệnh zona thần kinh tái phát

Bệnh zona thần kinh do virus Varicella-zoster gây ra. Rất Nhiều người chủ quan cho rằng bệnh chỉ xuất hiện một lần trong đời. Tuy nhiên, trên thực tế có rất nhiều người zona có thể tái phát thứ 2 đến 3 lần. Nguyên nhân do đâu? Và làm cách nào để tránh tái phát.

1. Zona thần kinh là gì? Bệnh có tái phát không?

Zona là 1 bệnh có biểu hiện ngoài da, gây ra bởi chủng virus thủy đậu Varicella-zoster virus (VZV). Với những bệnh nhân từng mắc bệnh thủy đậu, ngay cả khi đã khỏi bệnh, varicella-zoster virus cũng không biến mất, mà siêu virus đọng lại ở các tế bào thần kinh tủy sống trong nhiều năm và bị ức chế bởi hệ miễn dịch tự nhiên của cơ thể. Đến một thời điểm nào đó, các siêu vi thủy đậu sẽ hoạt động trở lại khi bệnh nhân lớn tuổi, phụ nữ có thai hoặc hệ miễn dịch cơ thể suy yếu và gây bệnh zona thần kinh

Các siêu vi khuẩn thủy đậu di chuyển dọc theo lộ trình của dây thần kinh tủy sống ra da gây nên tình trạng viêm hoại tử xuất huyết, làm bệnh nhân có cảm giác đau đớn, nóng rát kèm theo sự xuất hiện của hồng ban – chùm mụn nước và các hạch ngoại biên vùng lân cận sưng to.

Virus gây bệnh thủy đậu có thể bị tái kích hoạt gây bệnh zona

- Đa số bệnh nhân zona thần kinh không bị tái phát bệnh. Tuy nhiên, vẫn có những người bệnh mắc lại đến 2 - 3 lần. Nguyên nhân là do virus cư trú trong tế bào thần kinh và phát bệnh khi gặp điều kiện thuận lợi và cơ thể suy yếu.

- Trong trường hợp lần đầu tiên hay tái phát, zona thần kinh thường tự khỏi sau 1-3 tuần. Chỉ khi bội nhiễm, bệnh sẽ kéo dài, vùng da tổn thương thường để lại sẹo cho người bệnh. Biến chứng đau nhức sau zona thần kinh cũng thường gặp và phổ biến ở người cao tuổi.

2. Ai có nguy cơ tái phát zona thần kinh?

-Tuổi càng cao hoặc có bệnh lý nền làm suy giảm hệ miễn dịch, thì nguy cơ tái phát bệnh càng cao. Khi tái phát, vùng da bị tổn thương ảnh hưởng nhất là vùng thân hoặc mặt. Triệu chứng bệnh khi tái phát cũng giống như zona thần kinh thông thường. Điển hình là các dấu phát ban phồng rộp xuất hiện ở: mặt, lưng, cổ, tay chân,… Ngoài ra, zona thần kinh tái phát cũng kèm theo một số triệu chứng như: Sốt, ớn lạnh, đau đầu, ngứa ran hoặc đau buốt trước khi xuất hiện phát ban một vài ngày. Có thể có thêm triệu chứng như đau dạ dày...

=Những trường hợp có nguy cơ tái phát bệnh zona cao:

• Bị đau dữ dội do bệnh zona kéo dài hơn 30 ngày. Được gọi là đau thần kinh sau Herpetic (PHN);
• Phụ nữ dễ bị tái phát hơn;
• Người cao tuổi và bị bệnh zona lần đầu;
• Hệ thống miễn dịch yếu do mắc các bệnh: Bạch cầu, ung thư hạch hoặc HIV, dùng thuốc ức chế hệ thống miễn dịch…

Tỷ lệ tái phát zona thần kinh khá thấp

2. Điều trị khi bệnh zona tái phát

- Bác sĩ sẽ chỉ định thuốc kháng virus giúp ngăn ngừa tình trạng tái phát như: Acyclovir; Valacyclovir; Famciclovir…

- Để giảm ngứa tại tổn thương da, người bệnh có thể dùng kem dưỡng da theo tư vấn bác sĩ.

-Nếu bị đau sau zona, bác sĩ có thể dùng thuốc gabapentin - một loại thuốc chống động kinh hoặc kem bôi, kem dưỡng da. Thuốc chống trầm cảm, steroid cũng có thể được cân nhắc giúp giảm đau và điều trị bệnh zona.

3. Ngăn ngừa zona thần kinh tái phát

Biện pháp hiệu quả nhất để phòng bệnh là tiêm phòng vaccine, giúp ngăn ngừa đến 90% nguy cơ mắc và biến chứng của bệnh. Ngay cả khi đã mắc bệnh zona thần kinh, tiêm phòng vẫn ngăn ngừa bệnh tái phát tốt.

-Tuy nhiên các đối tượng sau đây không phù hợp với biện pháp tiêm phòng như:

• Có tiền sử dị ứng với vaccine;
• Phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú;
• Người có hệ miễn dịch yếu;
• Người vừa khỏi bệnh zona thần kinh hoặc thủy đậu.

-Những đối tượng không thể tiêm phòng vaccine cần được theo dõi sức khỏe, tăng cường hệ miễn dịch và sức khỏe bằng cách tập thể dục đều đặn, ăn uống khoa học, nghỉ ngơi hợp lý.

Khi thấy xuất hiện những biểu hiện sớm của bệnh zona hãy đi khám để được điều trị. Điều trị sớm có thể giúp bệnh zona thần kinh khỏi nhanh hơn và hạn chế, tránh các vấn đề liên quan đến biến chứng của bệnh như: các vấn đề về thính giác, thị giác thậm chí là mù lòa… Vì vậy, với những bệnh nhân yếu, người cao tuổi, phụ nữ có thai có hệ thống miễn dịch yếu và chưa tiêm chủng, phát hiện và điều trị sớm là cách bảo vệ tốt nhất chống lại bệnh zona thần kinh.

Theo BS. Như Ngọc - suckhoedoisong.vn

N.H.Q - CTSV